Języki europejskie: Poznaj języki Europy

Kilka języków europejskich należy do najczęściej używanych języków na świecie. Angielski, hiszpański, francuski i portugalski wszystkie znajdują się w pierwszej dziesiątce. W związku z tym, chcę dziś dokonać głębokiego wglądu w języki Europy. Odpowiem na pytania o najczęściej używany język w Europie, europejskie rodziny językowe, jak niektóre z tych języków rozprzestrzeniły się na całym świecie i wiele więcej. 

Na początek zajrzyjmy do podręczników historii, aby zobaczyć, skąd wzięły się niektóre z języków używanych dziś w Europie. 

Krótka historia języków europejskich

Europa jest domem dla 24 języków urzędowych, podczas gdy na całym kontynencie mówi się aż 200 językami. Może się to wydawać niewiele, w porównaniu z niektórymi kontynentami. Na przykład Afryka jest domem dla 1500 do 2000 języków. Jednak około 200 języków w Europie to wciąż ogromna różnorodność. Dlaczego tak się dzieje, można się przekonać, sięgając do ich początków. 

Jak ewoluowały języki Europy

Większość współczesnych użytkowników języków europejskich - 94%, według Cambridge University Press - posługuje się językiem wywodzącym się z języka protoindoeuropejskiego. Jest to język, który dał początek ogromnej rodzinie języków indoeuropejskich. 

Proto-Indoeuropejski nie był jednak najstarszym językiem w Europie. Starożytne języki tego kontynentu w dużej mierze zaginęły z powodu braku zapisu przed ich wyginięciem. Jedynym wyjątkiem jest baskijski, izolat językowy wywodzący się z przedindoeuropejskich korzeni językowych Europy.  

Pod względem geograficznym uważa się, że języki indoeuropejskie powstały gdzieś w zachodniej części Azji Środkowej, choć z powodu upływu czasu trudno jest to stwierdzić z całą pewnością! 

Główne europejskie rodziny językowe

Języki w Europie można podzielić na trzy główne podgrupy: indoeuropejską, uralską i baskijską. Przyjrzyjmy się każdej z nich. 

Indoeuropejska
Indoeuropejski, zdecydowanie największa z europejskich podgrup językowych, obejmuje języki romańskie, germańskie, słowiańskie, bałtyckie, celtyckie, hellenistyczne, albańskie i ormiańskie. Językami tymi posługuje się zdecydowana większość Europejczyków. 

Języki romańskie
Hiszpański, portugalski, francuski i włoski są najczęściej używanymi językami romańskimi. Jeśli chodzi o liczbę rodzimych użytkowników, hiszpański jest drugim najczęściej używanym językiem na świecie (po chińskim), z 471 milionami rodzimych użytkowników. Większość z nich znajduje się w Ameryce Południowej i Środkowej, podczas gdy w Hiszpanii mieszka 43,3 miliona osób posługujących się hiszpańskim, a w USA 41,5 miliona. 

Pod względem całkowitej liczby użytkowników (rodzimi użytkownicy plus użytkownicy drugiego języka), hiszpański zajmuje czwarte miejsce na świecie, z 543 milionami użytkowników rozsianych po całym świecie. Możesz przeczytać więcej o krajach hiszpańskojęzycznych poprzez poniższy link. 

Z kolei język portugalski ma 232 miliony rodzimych użytkowników na całym świecie, co czyni go szóstym najczęściej używanym językiem na świecie. 258 milionów osób posługujących się tym językiem zajmuje dziewiąte miejsce na świecie. 

Francuski nie znalazł się w pierwszej dziesiątce pod względem liczby rodzimych użytkowników języka, ale 267 milionów użytkowników plasuje go na siódmym miejscu wśród najczęściej używanych języków na świecie. 

Inne przykłady języków romańskich to kataloński, okcytański i rumuński. 

Języki germańskie
Angielski jest najbardziej rozpowszechnionym językiem z germańskiej gałęzi europejskiego drzewa genealogicznego. Jego 370 milionów rodzimych użytkowników sprawia, że jest trzecim najczęściej używanym językiem na świecie, podczas gdy 1,338 miliarda użytkowników sprawia, że jest najczęściej używanym językiem na świecie, jeśli wziąć pod uwagę osoby posługujące się drugim językiem. 

Inne powszechnie używane języki germańskie to: niemiecki, holenderski, bawarski, szwedzki, duński, norweski, flamandzki i afrikaans. 

Języki słowiańskie
Do słowiańskiej gałęzi indoeuropejskiej grupy językowej należą języki: rosyjski, ukraiński, polski, białoruski, czeski, bułgarski, chorwacki, serbski, słowacki i inne. Najbardziej rozpowszechnionym z nich jest język rosyjski, który jest ósmym najczęściej używanym językiem na świecie przez rodzimych użytkowników (154 miliony ludzi posługuje się rosyjskim jako pierwszym językiem). Jest to również ósmy język, którym posługuje się 258 milionów osób. 

Języki bałtyckie
Do znacznie mniejszej grupy języków indoeuropejskich należą języki bałtyckie, w tym litewski i łotewski. 

Języki celtyckie 
Do języków celtyckich w Europie należą walijski, kornwalijski, gaelicki i bretoński. Języki te wywodzą się z języka Common Brittonic, którym posługiwano się w Wielkiej Brytanii w epoce żelaza. Są to zatem jedne z najstarszych języków w Europie. 

Hellenic 
Język grecki, którym posługuje się 13,5 miliona osób, jest jedynym językiem hellenistycznym w rodzinie indoeuropejskiej. 

Albański 
Podobnie jak grecki, również albański ma swoją własną gałąź na językowej mapie Europy. Na Bałkanach mieszka około sześciu milionów rodzimych użytkowników języka albańskiego. 

Język ormiański 
Ostatnim językiem Europy w rodzinie indoeuropejskiej jest język ormiański, którym posługuje się około 6,7 miliona rodzimych użytkowników. 

Języki uralskie w Europie
Kolejną ważną europejską rodziną językową są języki uralskie, które tworzą dwie odrębne grupy. Do grupy języków ugrofińskich należą: fiński, estoński, lapoński, mari, moksa, erzyski, komi i udmurcki. Natomiast do grupy urgickiej należą węgierski, chanty i mansi. Samojedi jest również zaliczany do grupy języków uralskich. 

Baskijski
Inną odrębną europejską rodziną językową jest baskijska. W jej skład wchodzi tylko baskijski, jako izolat językowy, choć język ten ma pięć głównych dialektów. Baskijski jest używany w Kraju Basków, który obejmuje najbardziej wysunięte na zachód Pireneje w północnej Hiszpanii i południowo-zachodniej Francji. 

Gramatyka baskijska różni się znacznie od gramatyki większości języków europejskich, ze względu na swoje odmienne pochodzenie. Jednakże język ten był pod silnym wpływem języków romańskich używanych w okolicznych regionach i zapożyczył z nich aż 40% swojego słownictwa. 

Najpopularniejsze języki w Europie

Powyżej przyjrzałem się niektórym językom europejskim, które są najczęściej używane na świecie, ale co z językami w samej Europie? 

Jeśli weźmiemy pod uwagę liczbę rodzimych użytkowników, myślę, że wyniki mogą cię zaskoczyć... 

Rosyjski
Chociaż w skali globalnej jest dopiero na ósmym miejscu, rosyjski jest najczęściej używanym językiem w Europie, jeśli chodzi o liczbę rodzimych użytkowników. Powszechnie używany w Europie Wschodniej, rosyjski ma 150 milionów rodzimych użytkowników. W przeciwieństwie do większości języków europejskich, używa się w nim cyrylicy, a nie alfabetu łacińskiego. 

Niemiecki
Niemiecki, którego rodowitymi użytkownikami jest około 100 milionów osób, jest jednym z najbardziej popularnych języków w Europie. Mówi się nim w Niemczech, Austrii, Szwajcarii, Belgii i Luksemburgu. Niemiecki jest również powszechnie używany jako drugi język w Europie, m.in. w Danii, Holandii, Słowenii, Szwecji, Polsce, Finlandii i na Węgrzech. 

Obok angielskiego i francuskiego, niemiecki jest jednym z trzech języków proceduralnych UE. Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej na temat rozprzestrzeniania się tego języka, napisałem niedawno post o krajach, w których mówi się po niemiecku - kliknij na poniższy link, aby poznać szczegóły. 

Francuski
Francuski ma około 80 milionów rodzimych użytkowników, co czyni go jednym z najczęściej używanych języków w Europie. Kliknij na poniższy link, aby dowiedzieć się, gdzie jeszcze na świecie mówi się po francusku. 

Podobnie jak niemiecki, francuski jest używany jako drugi język przez wielu Europejczyków; ponad 30% populacji Europy zna go w pewnym stopniu. Oprócz tego, że jest językiem urzędowym we Francji (oraz współoficjalnym w Szwajcarii, Belgii i Luksemburgu), francuski jest jednym z języków proceduralnych UE, Światowej Organizacji Handlu i ONZ. 

Turecki
Europa jest domem dla około 78 milionów rodzimych użytkowników języka tureckiego. Większość z nich mieszka w Turcji, ale Macedonia, Grecja, Serbia i Niemcy są również domem dla znacznych populacji osób posługujących się językiem tureckim. 

Włoski
Około 69 milionów ludzi w Europie posługuje się językiem włoskim jako językiem ojczystym. Osoby posługujące się językiem włoskim znajdują się nie tylko we Włoszech, ale również w Szwajcarii, Watykanie, San Marino, Chorwacji i Słowenii. 

Angielski
Mimo że angielski jest jednym z najczęściej używanych języków europejskich na świecie, jego rodzimymi użytkownikami jest tylko około 60 milionów osób w Europie - to mniej niż połowa liczby rodzimych użytkowników języka rosyjskiego. 

Mimo to język angielski jest jednym z trzech języków proceduralnych UE (UE potwierdziła, że zachowa ten status pomimo wyjścia Wielkiej Brytanii z bloku). Jest on również jednym z najszybciej rozwijających się języków w skali globalnej. 

Hiszpański
Hiszpański to kolejny z najbardziej popularnych języków świata, jak wspomniałem powyżej. W Europie posługują się nim 43 miliony osób. 

Ukraiński
Język ukraiński, którym posługuje się około 40 milionów osób, jest kolejnym z głównych języków w Europie. Od 1991 r. jest językiem urzędowym na niepodległej Ukrainie. Język ukraiński ma burzliwą historię polityczną, która trwa do dziś, gdy walczy o pierwszeństwo z językiem rosyjskim na Ukrainie. 

Polski
Europa jest domem dla 36 milionów rodzimych użytkowników języka polskiego. Mieszkają oni głównie w Polsce, Czechach, na Węgrzech, Białorusi i Ukrainie. Mimo, że język polski jest językiem zachodniosłowiańskim, duży wpływ na niego miały języki germańskie i italskie, w tym niemiecki, łacina i francuski. 

Rumuński
Język rumuński, używany w Rumunii, Mołdawii i Naddniestrzu, ma około 23 milionów rodzimych użytkowników. Dla osób posługujących się językiem angielskim jest to jeden z najłatwiejszych języków do nauki. 

Języki UE 

Każde państwo członkowskie Unii Europejskiej ma swój język urzędowy, w którym UE zapewnia dokumentację, tłumaczenia pisemne i ustne itd. Do 24 języków urzędowych UE należą: 

- bułgarski

- chorwacki

- czeski

- duński

- Niderlandzki

- angielski

- estoński

- fiński

- francuski

- Niemiecki

- greka

- węgierski

- irlandzki

- Włoch

- łotewski

- Litwin

- maltański

- polski

- portugalski

- rumuński

- słowacki

- słoweński

- hiszpański

- szwedzki

Pełna lista języków używanych w Europie według regionów

Jeśli szukasz kompletnej listy języków urzędowych w Europie, oto ona. Dla ułatwienia podzieliliśmy ją na regiony. Zwróć uwagę, że w Europie istnieje wiele języków urzędowych, regionalnych, mniejszościowych i innych, które przyczyniają się do językowego składu kontynentu. 

Europa Północna

Europa Północna składa się z wielu krajów, z następującymi językami urzędowymi: 

- Dania - duński

- Estonia - estoński 

- Finlandia - fiński i szwedzki 

- Islandia - język islandzki 

- Norwegia - norweski i lapoński

- Szwecja - szwedzki 

Europa Południowa

Europa Południowa jest domem dla około dwóch razy większej liczby krajów niż Europa Północna. Kraje te, wraz z ich językami urzędowymi, obejmują: 

- Austria - niemiecki 

- Andora - kataloński

- Cypr - grecki i turecki

- Gibraltar - angielski 

- Grecja - język grecki 

- Włochy - włoski

- Malta - język maltański i angielski

- Portugalia - portugalski 

- San Marino - włoski 

- Hiszpania - hiszpański (kastylijski)

- Turcja - turecki

- Watykan - włoski i łaciński 

Europa Zachodnia

Udając się do Europy Zachodniej, można znaleźć szereg innych języków urzędowych. Należą do nich:

- Belgia - niderlandzki, niemiecki i francuski

- Francja - francuski

- Irlandia - irlandzki i angielski

- Luksemburg - luksemburski, niemiecki i francuski

- Monako - język francuski

- Niderlandy - niderlandzki 

- Zjednoczone Królestwo - angielski 

Europa Wschodnia

Języki urzędowe w krajach Europy Wschodniej są bardzo zróżnicowane. Należą do nich: 

- Albania - albański 

- Białoruś - białoruski i rosyjski 

- Bośnia i Hercegowina - bośniacki, chorwacki i serbski 

- Bułgaria - język bułgarski

- Chorwacja - język chorwacki

- Republika Czeska - czeski 

- Estonia - estoński 

- Węgry - węgierski 

- Kosowo - język albański i serbski 

- Łotwa - język łotewski 

- Litwa - język litewski 

- Mołdawia - język rumuński 

- Czarnogóra - czarnogórski

- Macedonia Północna - język macedoński i albański 

- Polska - Polska 

- Rumunia - język rumuński 

- Rosja - Rosja 

- Serbia - serbski

- Słowacja - słowacki 

- Słowenia - słoweński 

- Ukraina - ukraiński 

Jak języki Europy rozprzestrzeniły się po świecie?

Języki rozprzestrzeniają się głównie poprzez migrację, czy to w wyniku podboju, eksploracji, czy też ostatnio w wyniku migracji ekonomicznej. Przykładem tego jest rozprzestrzenianie się łaciny w Europie. W miarę jak Rzymianie podbijali kolejne kraje, ich język stawał się coraz popularniejszy, wypierając i/lub zmieniając po drodze wiele rodzimych języków. Wpływ tego zjawiska możemy obserwować do dziś we włoskim, francuskim, portugalskim, hiszpańskim, rumuńskim, katalońskim, romańskim i innych językach romańskich. 

Jeśli chodzi o rozprzestrzenianie się języków europejskich poza granice kontynentu, możemy w dużej mierze przypisać to marynarzom z epoki odkryć. Ich galeony przemierzały oceany, a wraz z nimi ich języki ojczyste. To dlatego języki europejskie, takie jak hiszpański i portugalski, są tak powszechnie używane w takich miejscach jak Ameryka Południowa (aby poznać wszystkie języki używane w Ameryce Południowej, kliknij na poniższy link). 

Ostatnio Internet odegrał rolę w rozprzestrzenianiu się języków europejskich również poza Europą - szczególnie języka angielskiego. 

Związek między kulturami i językami Europy 

Jak w przypadku każdego kontynentu, istnieją silne powiązania między kulturami i językami Europy. Język może powodować podziały, zwłaszcza gdy staje się kwestią polityczną. Widzieliśmy to wielokrotnie w Europie, jak również w innych częściach świata. 

Zrozumienie danej kultury oznacza zrozumienie jej języka i jego pochodzenia. Oznacza to również zrozumienie, jak i dlaczego język ten jest tak ważny. Dzieje się tak szczególnie w przypadku, gdy ludzie czują, że ich język jest zagrożony lub gdy posługuje się nim mniejszość. W takich przypadkach napięcia związane z językiem są powszechne, a kwestie związane z językiem i kulturą mogą wymagać uważnego traktowania.